Nieuwsgierig zijn is één van de beste eigenschappen om in het hier-en-nu te leven. Daarom is deze eigenschap zo belangrijk tijdens het mediteren. In Mindfulness wordt nieuwsgierigheid wel aangeduid met de term ‘beginnersgeest’. Maar waarom is nieuwsgierigheid zo een belangrijke eigenschap om succesvol te mediteren?
Nieuwsgierigheid is volgens ‘Van Dale’: Verlangend om te weten. Nieuwsgierigheid is de drang die je voelt om meer over iets te weten te komen of te kunnen. Het is een positieve emotionele toestand waarin je ‘wakker’ bent. Je staat open voor wat er op dat moment gebeurt. Je bent met je hele wezen, je denken, je voelen, bewust bezig.
Een vraag tussendoor: Wat is een situatie waarin jij onlangs nieuwsgierig was? Denk daar eens aan terug en voel eens na hoe dat is in je lichaam, hoe je je toen voelde?
Wanneer ik dat bij mezelf na ga, dan ben ik ‘wakker’, is er focus, ben ik geconcentreerd, ben ik geïnteresseerd in wat er gebeurd. Staan mijn zintuigen meer open dan normaal en denk ik gericht. Ik wordt niet afgeleid, mijn gedachten zijn niet op de automatische piloot. Vaak vliegt de tijd en heb ik plezier in wat ik doe.
Als ik daar over nadenk, dan wil ik best wat vaker nieuwsgierig zijn. Dat geeft me een goed gevoel, dan zit ik in een fijne ‘flow’.
Dus hoe kan ik dit bereiken, deze energie van ‘nieuwsgierigheid’?
Nieuwsgierigheid tijdens het mediteren
De tegenhanger van nieuwsgierigheid is in meditatie ‘de automatische piloot’. Dat is het thema van les 1 van de Mindfulness training. Het bewust worden hoe vaak we in de automatische piloot leven. Sommige onderzoeken gaan er van uit dat we tot wel 80% van onze tijd niet bewust zijn van wat we denken en voelen. Tegenover de ‘automatische piloot’ staat het ‘wakker zijn’. Nieuwsgierigheid is de motor om 100% bewust in het leven te staan. Natuurlijk is dat niet altijd te bereiken in het dagelijks leven, maar elke keer dat je dit bewust doet, helpt het je om minder energie te verspillen aan onnodige gedachten en emoties.
Nieuwsgierigheid is volledig aandacht hebben voor wat er gebeurt wanneer je op je kussen, stoel of bankje mediteert. Nieuwsgierig naar alle gedachten die langskomen. Nieuwsgierig naar wat er nu in je lichaam te voelen is. Nieuwsgierig wat je zintuigen opvangen en hoe je geest en lichaam daar op reageren.
Nieuwsgierigheid is interesse in wat er gebeurt
Wanneer ik mediteer is die interesse gericht op wat er in mijn binnenleven gebeurt. En wanneer ik niet mediteer is die interesse zowel gericht op de buitenwereld: hoe die binnenkomt via mijn zintuigen én op mijn binnenwereld: wat gebeurt er in mij wanneer al die indrukken voorbij komen.
Wanneer je op deze manier je aandacht er bij houdt, zal je opmerken dat je als vanzelf vriendelijk bent voor wat je opmerkt. Denk daar maar eens over na: wanneer je nieuwsgierig bent in het dagelijks leven, dan sta je vaak op een positieve manier open voor wat je ervaart. Je wordt niet meegenomen door oordelende gedachten of gestoord door negatieve emoties.
Nieuwsgierigheid stimuleren tijdens je meditatie
Nieuwsgierigheid in je meditatie oefen je door open te staan voor alles wat er gebeurt. Je mediteert niet met het doel om geen gedachten te hebben, lekker te kunnen slapen of minder last te hebben van een emotie. Je mediteert met de intentie om open en eerlijk alles te zien, te voelen en op te merken wat er gebeurt.
Om nieuwgierigheid te oefenen kan je je aandacht richten op je zintuigen: wat hoor je nu? Wat zie je nu? Wat ruik je? Wat voel je in je lichaam? Je kan heel gericht deze zintuigen afgaan en je telkens afvragen: wat hoor ik nog meer? Wat zie ik nog meer? Wat ruik en proef ik nog meer? Vaak denken we: ik heb het nu wel gezien of gehoord. Wat er dan gebeurt, is dat we onze nieuwsgierigheid om zeep helpen. En dat is gelijk de grootste valkuil voor nieuwsgierigheid.
Vanzelfsprekendheid als valkuil voor nieuwsgierigheid
Ken je dat? Mensen die je vragen hoe het met je gaat en waarvan je voelt dat ze echt naar je antwoord gaan luisteren. Dat zijn mensen die op dat moment in je geïnteresseerd zijn. Vaak is de vraag ‘hoe het met je gaat’ echter een formaliteit. Mensen zijn niet geïnteresseerd in het antwoord. Ze zijn alweer met hun gedachten ergens anders. Dat gebeurt ons allemaal, ook met andere dagelijkse dingen die we zien, horen, vragen en beleven. De grootste valkuil voor nieuwsgierigheid en dus ‘wakker zijn’ tijdens meditatie en tijdens je dagelijks leven, is om alles als vanzelfsprekend te ervaren. We kijken niet echt, we luisteren niet echt. We zijn met onze aandacht ‘voorbij’ het ‘hier-en-nu’.
Ga maar eens na vandaag, hoe vaak je echt geïnteresseerd en wakker bent, en hoe vaak je als het ware ‘slaapwandelend’ door het leven gaat. En veroordeel jezelf niet wanneer je dit bevestigd ziet. Het gebeurt mij ook nog het merendeel van de dag.
Nieuwsgierigheid geeft je energie
Wat de kern is wat ik je wil meegeven is om je hiervan bewust te zijn en af en toe energie te steken in ‘nieuwsgierig’ zijn. Het maakt je leven veel kleurrijker en het contact met de wereld om je heen veel levendiger. En het maakt je meditatie veel vruchtbaarder wanneer je nieuwsgierigheid traint.
Merk vriendelijk op wanneer je op de automatische piloot leeft. Vervolgens neem je je voor om weer wakker te zijn. Dit doe je door je zintuigen te openen en nieuwsgierig te zijn wat er om je heen en binnen in je gebeurt.
Nieuwsgierig zijn vertraagd je manier van waarnemen en brengt je rust en balans.
Door nieuwsgierig te zijn, wordt je mentale activiteit veel gerichter en ben je minder druk in je hoofd. Daardoor zal je merken dat dit een ideale manier is om door de dag heen Mindfulness te beoefenen en meer energie over te houden aan het eind van de dag.
De Mindfulness oefening die je hierbij kan helpen is de Rozijnenoefening. Een oefening om bewust en nieuwsgierig al je zintuigen te gebruiken bij het onderzoeken en eten van zoiets gewoons als een rozijntje. De oefening vindt je hier.