“Ik dacht dat ik moest leren doen wat goed voor me is, maar in deze sessies leer ik voelen wat klopt voor mij. Dat is zo’n andere manier van luisteren naar mezelf.”
– Claudia, na een Trager sessie
In veel vormen van bewegen en behandelen zijn we gewend om spieren bewust aan te spannen. We geven een opdracht – “span je buikspieren aan”, “duw je voeten stevig in de grond” – en het lichaam voert die uit via het zenuwstelsel. Dit noemen we neuromusculaire aansturing: de spier reageert op een direct commando van het brein.
In lichaamswerk – zoals Rebalancing of de Trager Approach – gebeurt er iets heel anders. We nodigen het lichaam uit om van binnenuit te reageren, op basis van voelen in plaats van doen. Hier komt proprioceptie in beeld: het vermogen om te voelen waar je lichaam zich bevindt in de ruimte, hoe je gewicht verdeeld is, hoe diep je adem gaat.
Proprioceptie?
Het klinkt als een ingewikkeld woord, maar eigenlijk gebruiken we het de hele dag door. Bijvoorbeeld als je met je ogen dicht je hand naar je neus beweegt – je voelt waar je hand is, zonder te kijken. Of als je op één been staat en je merkt dat je automatisch bijstuurt. Dat is proprioceptie: het innerlijke kompas van je lichaam.
We werken in lichaamswerk dus niet met spierkracht, maar met het subtiele waarnemen van sensaties. In plaats van iemand te vragen iets actief te doen, nodigen we uit tot voelen: “Hoe rust je bekken op de ondergrond?”, “Wat merk je op in je schouders als je hier zachtjes wiegt?”
Tijdens een sessie lag een cliënt stil op de tafel, terwijl ik haar bekken zachtjes wiegde. Aan de buitenkant leek er weinig te gebeuren, maar ineens zei ze: “Ik voel m’n rug vanzelf ademen.” Er was geen spier geactiveerd, geen bewuste actie – alleen de ruimte om iets van binnenuit te laten ontstaan.
Wanneer we ervaren via proprioceptie:
- ontstaat er meer lichaamsbewustzijn zonder forceren;
- krijgt het lichaam de kans om zelf patronen van spanning los te laten;
- komt het zenuwstelsel tot rust, omdat we niet via de ‘bekende weg’ van actie en reactie gaan, maar via voelen en ontvangen;
- kunnen mensen zelf gaan voelen wat hen helpt – en dat is krachtig. Ze worden niet behandeld, ze ontdekken en ervaren.
Voor mensen met chronische spanning, overprikkeling of een overactief stresssysteem kan dit een ingang zijn die wél werkt. Omdat we het lichaam niet vragen om iets te doen wat (nog) niet lukt, maar het uitnodigen om iets te voelen wat wél mogelijk is.