Afgelopen week gaf ik twee Mindfulness trainingen, we zijn bij sessie 5 en 7. Wanneer deelnemers op dat moment terugkijken naar de eerste sessie, merken ze hoe veel beter ze met hun springerige denkende geest om kunnen gaan.
Ze krijgen plezier in het observeren van hun eigen Mind/geest hebben opgepakt. Ze merken dat het observeren van het denken veel beter werkt dan het denken stil te krijgen.
Rust in het hoofd
Dat is wat mij betreft de kern van Mindfulness wanneer het gaat over ‘rust in het hoofd’. 75% van de deelnemers aan een training wil meer rust in het hoofd, minder piekeren en minder emotionele ballast.
Mensen willen af van de gedachten in hun hoofd. Een lonkend perspectief, maar die rust in je hoofd krijg je niet zomaar. We kunnen onze gedachten niet ‘uit’ zetten. In de eerste sessies van de Mindfulness training leer je om je focus bij één object te brengen, om op te merken hoe vaak je aandacht ergens anders heen gaat. Dat je denken z’n eigen gang gaat. De geest doet vaak wat die zelf wil en dwaalt af. Het enige wat je in het begin doet, is dit opmerken en de geest weer terugbrengen naar waar jij dat wilt: het object waarop jij focust, bijvoorbeeld de ademhaling.
Observeren in plaats van onderdrukken
Mindfulness is in essentie niet ‘rust in het hoofd’, maar ‘opmerken wanneer de geest is afgedwaald’. Op het moment dat je dit opmerkt, ben je weer in het ‘hier en nu’, ben je weer in control.
Vaak gaat de geest dan weer met je aan de haal, want die is slim en het is raar maar waar: onze geest is niet altijd gericht op ons gemak, op onze rust. Nee, er komt weer een gedachte en het is vaak onze innerlijke criticus die haar/zijn stem laat horen: zie je wel dat het je niet lukt, ben je weer afgeleid, ik heb hier geen zin in, het gaat me nooit lukken.
Mindfulness vraagt geduld en opmerkzaamheid. Opmerken dat hier weer een gedachte is. Wanneer je dat niet opmerkt, zit je direct weer in een verhaal over je eigen falen.
En daar komt de omslag in de tweede helft van de Mindfulness training. Kan je observeren dat je aan het denken bent. Je denk niet, maar observeert het denkproces en ziet de gedachten opkomen. Op dat moment kan je ze benoemen als ‘gedachten’ en besluiten er niet in mee te gaan maar ze te observeren. Is het een korte gedachte, een onderdeel van een verhaal, komt het voort uit iets dat je ziet, hoort of ruikt. Is het een behulpzame gedachten. Kan je deze gedachten observeren of ga je er in mee.
Hop-on Hop-off: ga niet mee in de verhalen van je drukke denkende geest
Het is alsof je op vakantie bent en een kaartje hebt voor de hop-on hop-off bus. Je kan opstappen wanneer je wilt en uitstappen waar je wilt. Na een tijdje heb je zin om even op een terrasje te zitten. Mindfulness is als op een terrasje zitten en alles aan je voorbij zien gaan. Soms echter ben je toch op een gedachtenverhaal gestapt. Je zit weer in de toeristenbus. Met je geest achter het stuur die je naar een locatie brengt, je weet niet waar die is. Echter, een toeristenbus brengt je meestal naar leuke plekken, je geest is dat niet altijd van plan. Die maakt soms een piekertocht en je komt in donkere plekken terecht waar je niet wilt zijn. Merk het op en hop-off. Ga weer rustig zitten, verbindt je met je adem, geniet en weet dat er weer iets voorbij komt. Zie het voorbij komen en laat het voorbij gaan. Je kan zelf beslissen wanneer je weer op de bus stapt. Merk je op dat je op de bus bent gestapt zonder dat jij dat wilde, stap dan direct weer uit.
De observerende geest geeft je échte rust
Merk je dat je over jezelf oordeelt: dan zit je alweer in de bus. Het observerend gewaarzijn is van nature heel vriendelijk. Dat is het mooie perspectief dat ik je wil bieden. Het observerend gewaarzijn is een vorm van bewustzijn waar helderheid en rust in zit, hoe onrustig de gedachten en emoties die voorbij komen ook zijn. Observerend gewaarzijn wordt ook vaak open gewaarzijn genoemd. Open gewaarzijn is vriendelijk en niet-oordelend. Het geeft rust en ruimte. Ruimte om vanuit deze vorm van bewustzijn je leven te leven en te antwoorden op de situaties die je in je leven tegenkomt.
Je kan dit op elk moment van de dag oefenen. Deze vorm van observerend gewaarzijn kan je in het begin maar kort volhouden. Zorg eerst dat je in contact bent met je ademhaling of met je lichaam dat zit. Wanneer je hier handigheid in krijgt, kan je het uitbreiden. Dan kan je steeds vaker het effect ervaren. Gedachten en gevoelens worden minder plakkerig, ze kunnen je niet vastpakken. En daarmee kom jij losser van de ervaren gedachten en gevoelens te staan. Er ontstaat ruimte en daardoor rust in het ervaren van wat er opkomt. Dat is voor mij de kracht van Mindfulness
Een ervaring die bijna altijd leidt tot de volgende opmerking van deelnemers aan de training: waarom leren we dit niet aan onze kinderen op school?